της Βαρβάρας Ζούκα
Μάχη με τον χρόνο, ώστε η έναρξη των έργων για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας και την ανάδειξή της σε τόπο μνήμης και αναψυχής να καταστεί εφικτή με χρονικό ορίζοντα την 11η Ιουλίου, δίνει αυτή την περίοδο ο δήμος Θεσσαλονίκης.
Το χρονικό ορόσημο το οποίο έχει θέσει η διοίκηση του Στέλιου Αγγελούδη στον δήμο Θεσσαλονίκης είναι κάθε άλλο παρά τυχαίο. Πρόκειται για τη θλιβερή επέτειο από το λεγόμενο «Μαύρο Σάββατο», που επί της ουσίας αποτέλεσε την απαρχή του σχεδίου για τον εκτοπισμό και την εξόντωση των Θεσσαλονικέων Εβραίων.
Στις 11 Ιουλίου 1942 οι Εβραίοι άνδρες ηλικίας από 18 έως 45 ετών διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην πλατεία Ελευθερίας με το πρόσχημα της καταγραφής τους. Στην πραγματικότητα, όμως, υπέστησαν δημόσιο εξευτελισμό και βασανιστήρια, εξαναγκαζόμενοι να μείνουν για ώρες ολόκληρες κάτω από τον ήλιο χωρίς τροφή ή νερό, λίγους μήνες πριν αρχίσουν να αναχωρούν από τη Θεσσαλονίκη τα τρένα του θανάτου προς το Άουσβιτς – Μπίρκεναου.
Μέσα σε μια κίνηση με υψηλό συμβολισμό, ο δήμος Θεσσαλονίκης επιδιώκει να βάλει τον θεμέλιο λίθο για το έργο ανάδειξης της πλατείας Ελευθερίας σε πάρκο μνήμης την 11η Ιουλίου 2025, ανήμερα της επετείου των 83 ετών από το «Μαύρο Σάββατο» της Θεσσαλονίκης.
Στο Ελεγκτικό Συνέδριο
Παρά το γεγονός ότι η ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας ήταν το πρώτο εμβληματικό έργο το οποίο έθεσε σε τροχιά υλοποίησης ο Στέλιος Αγγελούδης από τις πρώτες κιόλας ημέρες από την ανάληψη των καθηκόντων του ως δημάρχου Θεσσαλονίκης, η παρέμβαση θα ξεκινήσει με καθυστέρηση αρκετών μηνών, αφού η σχετική διαγωνιστική διαδικασία συνοδεύτηκε από έναν κυκεώνα προσφυγών μεταξύ των συμμετεχουσών εταιρειών.
Αφότου τα προβλήματα με τις προσφυγές ξεπεράστηκαν, το έργο βρίσκεται πλέον στη διαδικασία του προσυμβατικού ελέγχου, όπως έκαναν γνωστό ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων και Βιώσιμης Κινητικότητας Πρόδρομος Νικηφορίδης, μιλώντας στην τελευταία συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου.
Παρ’ ότι τα χρονικά περιθώρια είναι στενά, ο δήμος Θεσσαλονίκης φαίνεται αποφασισμένος να εξαντλήσει κάθε περιθώριο, ώστε το εργοτάξιο στην πλατεία Ελευθερίας να αρχίσει να στήνεται μέσα στον Ιούλιο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι νωρίτερα θα σταματήσει να λειτουργεί στην πλατεία Ελευθερίας το πάρκινγκ, το οποίο είχε επαναδιαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια από τη διοίκηση του Κωνσταντίνου Ζέρβα, όταν η προηγούμενη δημοτική αρχή αποφάσισε να θέσει στον πάγο το έργο ανάπλασης που είχε σχεδιαστεί επί δημαρχίας του αείμνηστου Γιάννη Μπουτάρη.
Με την οικονομική συνδρομή του Πράσινου Ταμείου
Το έργο της διαμόρφωσης της πλατείας Ελευθερίας σε χώρο ιστορικής μνήμης και πρασίνου και αναψυχής προχωρά με τη συνδρομή του Πράσινου Ταμείου, το οποίο, ανταποκρινόμενο στο σχετικό αίτημα του δημάρχου Θεσσαλονίκης, χρηματοδοτεί το έργο με το ποσό των 8,5 εκατ. ευρώ.
Ο πρόεδρος του Πράσινου Ταμείου Γιάννης Ανδρουλάκης δηλώνει υπερήφανος που το Πράσινο Ταμείο συμμετέχει στην υλοποίηση ενός έργου με τη σπουδαιότητα αυτού της βιοκλιματικής ανάπλασης της πλατείας Ελευθερίας, για το οποίο επισημαίνει ότι πέρα από το κορυφαίο περιβαλλοντικό αποτύπωμα έχει μεγάλη κοινωνική, ηθική και ιστορική σημασία.
Η νέα εικόνα την οποία θα αποκτήσει η πλατεία Ελευθερίας έχει σχεδιαστεί από τους αρχιτέκτονες Θεμιστοκλή Χατζηγιαννόπουλο και Κωνσταντίνο Χαραλαμπίδη. Όπως έχουν προβλέψει οι μελετητές, το μνημείο του Ολοκαυτώματος, που και σήμερα βρίσκεται τοποθετημένο στην πλατεία Ελευθερίας, όχι μόνο διατηρείται, αλλά μετακινείται σε νέο περίοπτο σημείο, με σκοπό να αναδειχθεί και να ενταχθεί στον συνολικό σχεδιασμό για την αναβάθμιση του χώρου. Στη νέα πλατεία Ελευθερίας θα κυριαρχούν το πράσινο και τα ψηλά δέντρα, ενώ το κεντρικό τμήμα της πλατείας προς τη λεωφόρο Νίκης παραμένει ελεύθερο από φυτεύσεις και ανοίγεται προς τη θάλασσα. Οι μελετητές του έργου έχουν σχεδιάσει ένα ηλιακό ρολόι, το οποίο θα παραπέμπει στα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που έχουν συνδεθεί με την πλατεία Ελευθερίας. Η εγκατάσταση αυτή θα έχει παράλληλα τον χαρακτήρα μιας δημόσιας υπαίθριας οθόνης, που θα παρέχει πληροφορίες για τα τρέχοντα γεγονότα της πόλης.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 17-5-2025)