Του Βαγγέλη Παπαντώνη
Μετά από μία μακρά προεκλογική περίοδο, η οποία ξεκίνησε από την επομένη των ευρωεκλογών και την κριτική στην πολιτική του Ν. Ανδρουλάκη αλλα και το μη προσδοκώμενο αποτέλεσμα, έφτασε η ώρα μηδέν για το ΠΑΣΟΚ. Αύριο τα μέλη και οι φίλοι του κόμματος από της 07:00 το πρωί μέχρι και της 19:00 το βράδυ, καλούνται να εκλέξουν τον 7ο πρόεδρο τους η να ανανεώσουν την εμπιστοσύνη τους στο Νίκο Ανδρουλάκη.
Η «Π» με αφορμή τον 1ο γύρο των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ, αναλύει και παρουσιάζει με την βοήθεια του καθηγητή Εφαρμοσμένης Στατιστικής στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ. και διευθυντή του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Πολιτικής Έρευνας Θεόδωρου Χατζηπαντελη, του Διευθυντή ερευνών της Palmos Analysis Πασχάλη Αλέξανδρου Τεμεκενίδη και του Πρόεδρου και Διευθύνων Σύμβουλου της εταιρίας To The Point Δημήτρη Κατσαντώνη, την πορεία προς την κάλπη και την προεκλογική περίοδο, Το ποιος μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά απέναντι στην Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και το ποία θα είναι η επόμενη μέρα στην κεντροαριστερά.
- Η προεκλογική περίοδος και η πορεία προ την κάλπη
Θ.Χατζηπαντελής: Στο ΠΑΣΟΚ –μετά από καιρό, εξελίσσεται ένας διάλογος ευτυχώς με επιχειρήματα και ιδέες και όχι με συνθήματα και προσωπικές αντεγκλήσεις. Οι 6 υποψήφιοι πηγαίνουν σε αρκετά μέρη στην Ελλάδα και συναντούν δυνητικούς υποστηρικτές. Θα κριθεί από την συνέχεια–μετά τις 14 Οκτωβρίου η επιτυχία του εγχειρήματος. Προς το παρόν συζητούν!
Αλλά κυρίως θα κριθεί αν η διαδικασία αυτή θα κινητοποιήσει μέλη και δυνητικά μέλη. Δηλαδή, αν το ΠΑΣΟΚ θα λειτουργήσει σαν μαζικό κόμμα, με οργανώσεις και εσωτερικό διάλογο και όχι σαν ένα απλό δίκτυο στελεχών που θα αναζητούν την έγκριση μιας ηγετικής ομάδας για τις ενέργειες τους.
Άλλωστε για να ενταχθεί κάποιος σε ένα κόμμα πρέπει να μπορεί να συμμετέχει στην χάραξη της πολιτικής του και να συμμετέχει στην υπόδειξη των υποψηφίων του! Τότε συμμετέχει! Αλλιώς πιθανόν παριστάνει το μέλος για να έχει οφέλη στην περίπτωση που το κόμμα καταλάβει την εξουσία. Αυτό φάνηκε και κρίθηκε σε πολλές ευκαιρίες στην Ελλάδα με τελευταία την περίοδο μετά τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Π.Α. Τεμεκενίδης: Το ΠΑΣΟΚ έχει DNA Κυβερνητικού κόμματος και η προεκλογική περίοδος το απέδειξε πέρα από κάθε αμφιβολία. Με ελάχιστες εξαιρέσεις κυριάρχησε ο πολιτικός πολιτισμός και αποφεύχθηκαν οι εντάσεις και οι υψηλοί τόνοι, κάτι που ενίσχυσε το προφίλ του κόμματος ως τον πιο σοβαρό και στιβαρό εναλλακτικό πόλο – σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ –απέναντι στη Νέα Δημοκρατία.
Είναι προφανές ότι όλοι στο ΠΑΣΟΚ έχουν αντιληφθεί το παράθυρο ευκαιρίας που ανοίγεται για το κόμμα από τον αλληλοσπαραγμό και τα αδιέξοδα που έχουν δημιουργηθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να εκφράσουν τον ευρύτερο χώρο. Στα επιμέρους ζητήματα της προεκλογικής περιόδου, σημαντικό ορόσημο υπήρξε το debate, χωρίς να μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι υπήρξε μεγάλος κερδισμένος ή μεγάλος χαμένος. Ωστόσο, συνέβαλε στο να γνωρίσουν περισσότεροι πολίτες τους υποψήφιους και να αποφασίσουν ενδεχομένως να συμμετάσχουν στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής.
Δ. Κατσαντώνης: Αποτελεί κοινή αίσθηση ότι η προεκλογική περίοδος στο ΠΑΣΟΚ –ΚΙΝΑΛ ήταν μια θετική περίοδος για αυτόν τον πολιτικό χώρο. Η διαπάλη ήταν κυρίως σε επίπεδο απόψεων και προτάσεων και λιγότερο σε επίπεδο προσωπικών αντεγκλήσεων. Το καλό κλίμα πολιτικού πολιτισμού αποτέλεσε θετική έκπληξη για τους συμπολίτες μας, ανεξαρτήτως του τι ψηφίζουν.
Ιδιαίτερα σε σύγκριση με τα όσα συμβαίνουν στον όμορο πολιτικό χώρο του ΣΥΡΙΖΑ , η προεκλογική περίοδος στο ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ έδειξε ότι η πολιτική μπορεί να διεξαχθεί χωρίς τοξικότητες και αφορισμούς. Γεγονός που σίγουρα θα αποδώσει δημοσκοπικά οφέλη στο ΠΑΣΟΚ (σε πρώτη φάση) και πιθανότατα και εκλογική κυριαρχία στην Κεντροαριστερά.
Το διεξαχθέν debate – ένα ακόμη στοιχείο σύγκρισης δυσμενές για το ΣΥΡΙΖΑ – επέτεινε αυτή τη θετική εικόνα και έβαλε το ΠΑΣΟΚ στη συζήτηση ευρύτερων κύκλων της κοινωνίας, πέραν αυτών που είχαν/έχουν μια προδιάθεση να το ψηφίσουν.
Και στο debate και συνολικά στην προεκλογική περίοδο , ο Ν.Ανδρουλάκης φάνηκε να διατηρεί το προβάδισμα ενώ ο κ. Δούκας φαίνεται να μένει στάσιμος ή και να υποχωρεί. Η κυρία Διαμαντοπούλου (κατά πρώτο λόγο) και ο κ. Γερουλάνος (κατά δεύτερο λόγο) απειλούν να μπουν ‘’σφήνα’’ στο δίπολο Ανδρουλάκη– Δούκα που εθεωρείτο δεδομένο . Ο κ. Κατρίνης και η κυρία Γιαννακοπούλου επιζητούν μια αξιόλογη καταγραφή, ώστε να διαδραματίσουν ένα πιο έντονο πολιτικό ρόλο στα επόμενα χρόνια.
Ο «Πρωθυπουργίσιμος» αντίπαλος για τον Κ. Μητσοτάκη
Θ.Χατζηπαντελής: Ένα από τα ερωτήματα είναι αν εκτός από την πολιτική και πρακτική για την οργάνωση του κόμματος, ο/η εκλεγμένος/νη Πρόεδρος θα έχει τα χαρακτηριστικά Πρωθυπουργού για να ανταγωνιστεί δυνητικά τον σημερινό Πρωθυπουργό. Τι είναι εκείνο που πείθει; Η εγγενής δυνατότητα διεύρυνσης και οργάνωσης του διαλόγου για τις πολιτικές στο σύνολο της κοινωνίας. Όσο περισσότερο δίνει τα εχέγγυα για την οργάνωση και παρακολούθηση του διαλόγου στην κοινωνία και του σεβασμού των απόψεων, τόσο περισσότερο πείθει για την θέση αυτή. Ποιος/ποια; Ο καθένας μπορεί να δει και τα χαρακτηριστικά των έξη και την πρακτική τους!
Π.Α. Τεμεκενίδης: Ποιος μπορεί να σταθεί πιο ανταγωνιστικά απέναντι στην Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στις επόμενες βουλευτικές εκλογές; Η ερώτηση του εκατομμυρίου! Αυτό είναι ένα από τα βασικά κριτήρια – το άλλο είναι ποιος μπορεί να διασφαλίσει την ενότητα, αν και δεν φαίνεται να τίθεται τέτοιο θέμα από κανέναν υποψήφιο – με βάση τα οποία οι ψηφοφόροι στις εσωκομματικές εκλογές επιλέγουν υποψήφιο.
Εδώ, πέρα από τον νυν Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ κ. Νίκο Ανδρουλάκη που έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής από την μέχρι σήμερα θητεία του στο αξίωμα, κάθε ένας από τους διεκδικητές έχει τα δικά του πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Οκ. Δούκας φαίνεται να «περνάει» καλύτερα στη βάση του ΣΥΡΙΖΑ και να έχει τη δυνατότητα να διευρύνει τον ζωτικό χώρο του ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά του, ωστόσο δεν έχει αντίστοιχη διείσδυση στον χώρο των κεντρογενών ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας, που επίσης διεκδικεί το ΠΑΣΟΚ.
Αντίστοιχα, η κ. Διαμαντοπούλου εμφανίζει ακριβώς τα αντίστροφα χαρακτηριστικά, προσελκύοντας τους κεντρογενείς ψηφοφόρους της Νέας Δημοκρατίας αλλά δεν έχει σημαντική διείσδυση στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ. Με την έννοια αυτή, την πιο ισορροπημένη εικόνα εκατέρωθεν του ΠΑΣΟΚ φαίνεται να έχει ο κ. Γερουλάνος και θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι έχει την μεγαλύτερη ευχέρεια να διευρύνει το ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ τόσο προς τα δεξιά όσο και προς τα αριστερά του.
Δ. Κατσαντώνης: Στην προεκλογική συζήτηση του ΠΑΣΟΚ, ο/η «Πρωθυπουργίσιμος/η» μπήκε από πολύ νωρίς στην ατζέντα, με κύριο σκοπό να πληγεί ο κ.Ανδρουλάκης. Οι υποψήφιοι διαγκωνίζονταν στην πασαρέλα ’ποιος κερδίζει τον Μητσοτάκη’’, θέτοντας έτσι ψηλά τον πήχη των επόμενων εκλογών, μια και αν αυτό δεν επιτευχθεί (πράγμα διόλου απίθανο) ο/η Πρόεδρος των εκλογών του ’27 θα πρέπει να παραιτηθεί ως αποτυχημένος/η.
Από όλη αυτή τη συζήτηση όμως περί «Πρωθυπουργίσιμου» προσώπου διέφυγε της προσοχής αν το ίδιο το κόμμα μπορεί να είναι «κυβερνητικός φορέας» – γιατί σε ένα υγιές πολιτικό σύστημα ,αυτό το ερώτημα προηγείται. Και δυστυχώς, κανένα κόμμα δεν το βάζει για τον εαυτό του…
- Η επόμενη μέρα στην Κεντροαριστερά
Θ.Χατζηπαντελής: Και ο πολιτικός χώρος; Κατ’ αρχήν καλό είναι να μιλάμε για Σοσιαλ-Δημοκράτες και όχι περίΚεντρο-Αριστεράς. Η ευρωπαϊκή οικογένεια, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ εγγυάται την θέση πολιτικών που στρέφονται στην συνεργασία και στην άρση των αντιλήψεων απομονωτισμού. Γύρω από αυτήν την πολιτική και τις προσαρμογές θα κριθεί η διεύρυνση της επιρροής και η πειθώ των πολιτών!
Π.Α. Τεμεκενίδης: Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη μέρα φέρνει το ΠΑΣΟΚ σε θέση ισχύος ενόψει των εξελίξεων και της αναδιαμόρφωσης του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, όποιος κι αν εκλεγεί Πρόεδρος στον ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα θα οδηγηθεί σε νέα διάσπαση και αποχωρήσεις, ενώ στο ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει στον ορίζοντα (και δεν έχει τεθεί από καμία πλευρά εντός του κόμματος) τέτοιο ενδεχόμενο.
Με δεδομένο και τον ισχύοντα εκλογικό νόμο που δεν ευνοεί τις προεκλογικές συμπράξεις κομμάτων παρά μόνο αυτόνομα κόμματα, είναι πολύ πιθανό να δούμε ξανά στο μέλλον να κονταροχτυπιούνται για την επόμενη Κυβέρνηση η ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ, όπως το τελευταίο θα έχει διαμορφωθεί με ενδεχόμενη διεύρυνση και εισροή στελεχών από τον χώρο που κάλυπτε πριν λίγο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ.
Όλα αυτά όμως θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα στις εσωκομματικές διαδικασίες των δύο κομμάτων και σε κάθε περίπτωση το 2025 θα είναι η χρονιά που θα διαμορφώσει οριστικά το τοπίο ενόψει των επόμενων Βουλευτικών εκλογών.
Δ. Κατσαντώνης: Προφανώς, είναι άδηλο. Τα σενάρια περί ενοποίησης είναι, στην παρούσα φάση, τουλάχιστον πρώιμα και αναιμικά, γιατί δεν έχει γίνει η παραμικρή πολιτική συζήτηση για τη βάση αυτής της ενοποίησης.
Αυτό που σήμερα φαίνεται είναι ότι η καθίζηση του ενός κόμματος αυτού του πολιτικού χώρου θα ευνοήσει το «διπλανό» του. Το οποίο ισχυροποιούμενο, μπορεί να απαντήσει στην πράξη το ερώτημα«ποιος είναι η Κεντροαριστερά σήμερα»…
Εν κατακλείδι η αυριανή κάλπη στο ΠΑΣΟΚ και αυτή που θα ακολουθήσει στο ΣΥΡΙΖΑ, είναι ιδιαιτέρως σημαντικές, όχι μόνο για τα ίδια τα κόμματα τους, αλλα και εν γένει για την δημοκρατία και το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Η ανάδειξη προέδρων στα κόμματα της Σοσιοαλδημοκρατίας και της Αριστεράς και η ενδυνάμωση της αξιωματικής και ελάσσονος αντιπολίτευσης είναι επιτακτικλη, και θα κάνει καλό όχι μόνο στο πολιτικό σκηνικό αλλά και στην ίδια την κυβέρνηση τοσο στην πολιτική της οσο και στο εκλογικό και εσωκομματικό μέτωπο.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 5-10-2024)